ਕਬਰਸਤਾਨ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ
 ਪ੍ਰੋ. ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਖ਼ਾਲਸਾ
ਸਤਿਗੁਰੁ ਜਿਨੀ ਨ ਸੇਵਿਓ ਸਬਦਿ ਨ ਕੀਤੋ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ਅੰਤਰਿ ਗਿਆਨੁ ਨ ਆਇਓ ਮਿਰਤਕੁ ਹੈ ਸੰਸਾਰਿ ॥ {ਗਗਸ ਪੰਨਾ 88}
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚਲੀ ਸੱਚੀ ਬਾਣੀ ਨੇ ਇਕ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਹੈ:
ਜਿਉ ਪ੍ਰਾਣੀ ਜਲ ਬਿਨੁ ਹੈ ਮਰਤਾ ਤਿਉ ਸਿਖੁ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਮਰਿ ਜਾਈ ॥15 {ਗਗਸ ਪੰਨਾ 757}
ਜਿਉ ਮਛੁਲੀ ਬਿਨੁ ਪਾਣੀਐ ਕਿਉ ਜੀਵਣੁ ਪਾਵੈ ॥
ਮਛਲੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਵਿਛੋੜ ਕੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਗੁਰਬਾਣੀ ਤੋਂ ਤੋੜ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਸੱਚ ਅੱਜ ਅੱਖੀਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ ਨਾਮ ਦੇ ਫਾਹੀਵਾਲ ਵੱਲੋਂ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ, ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਡਰ, ਅਤੇ ਲਾਲਚ ਦੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੰਦਾਂ ਦੇ ਬੁਣੇ ਹੋਇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਆਤਮਕ ਮੌਤ ਮਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਮੁਰਦਾ ਬਦਸੂਰਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੁਮਾਲੇ ਦਸਤਾਰਾਂ ਕਕਾਰ ਆਦਿ ਕਿਸੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਨਾਲ ਭੀ ਉਸ ਮੁਰਦੇ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।
ਗੁਰੂ ਬਚਨ ਹੈ “ਜਿਉਂ ਮਿਰਤਕ ਮਿਥਿਆ ਸੀਂਗਾਰ” ਮਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ, ਗੈਰਤ, ਇੱਜ਼ਤ ਮੁਰਦੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ, ਗੁਰੂ ਬਚਨ ਹੈ:
ਜੇ ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਚੰਦਨੁ ਚੜਾਵੈ ॥ਉਸ ਤੇ ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਫਲ ਪਾਵੈ ॥
ਜੇ ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਬਿਸਟਾ ਮਾਹਿ ਰੁਲਾਈ ॥ ਤਾਂ ਮਿਰਤਕ ਕਾ ਕਿਆ ਘਟਿ ਜਾਈ ॥3॥ {ਪੰਨਾ 1160}
ਮੁਰਦੇ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਆਹਟ ਕੋਈ ਆਵਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਂਦੀ, ਭਾਵੇ ਉਸਤੋਂ ਕੋਈ ਕਫਨ ਭੀ ਲਾਹ ਕੇ ਲੈ ਜਾਵੇ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿਚ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਹੋਂਦੀ ਹੈ, ਮੁਰਦੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਭੀ ਬੇਅਵਾਜ਼ ਗਲਾਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਬਸ ਏਹੋ ਮੁਰਦਿਹਾਨੀ ਅੱਜ ਕੌਮ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਛਾਅ ਚੁਕੀ ਹੈ, ਮਾਨੋ ਸਿੱਖ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਸਰੀਰ ਇੱਕ ਤੁਰਦੀ ਫਿਰਦੀ ਕਬਰ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਮੁਰਦਾ ਆਤਮਾ ਚੁਕੀ ਫਿਰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਮਾਨ ਸਨਮਾਨ ਗੈਰਤ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਅਦਬ ਲੁੱਟਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਲਈ ਰਾਖਵੇਂ ਛਤਰ ਚਵਰ ਤਖਤ ਨੂੰ ਖੋਹ ਕੇ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ ਨੂੰ ਉਸ 'ਤੇ ਬਿਠਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਆਖੇ ਜਾਂਦੇ ਤਖਤਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿੱਤਰ ਨਾਟਕ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾ, ਅਖੰਡ ਪਾਠਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਛਪ ਰਹੇ ਹਨ, ਗੁਰੂ ਅਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਵਰਾਤੇ ਮਣਾਕੇ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਉਪਾਸ਼ਨਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਸਤਾਰਾਂ ਦੁਮਾਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਮਰੀਆਂ ਆਤਮਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਕਬਰਸਤਾਨ ਦਾ ਐਨਾ ਖੌਫ ਕਿ ਹਰ ਪਾਸੇ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸਾਇਆ ਕਿ ਇਥੇ ਜੀਉਂਦੀ ਆਤਮਾ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਸਰੋਤਾ ਦਿਸਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਸਦੀ ਬੁਲੰਦ ਆਵਾਜ ਅਤੇ ਆਹਟ ਨਾਲ ਇਸ ਕਬਰਸਤਾਨ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਟੁੱਟੇ, ਭਲਾ ਕੋਈ ਰੌਣਕ ਪਰਤ ਆਵੇ।
ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਜੇ ਅੱਜ ਬੇਆਵਾਜ਼ ਬੇ-ਆਹਟ ਰਹੋਗੇ, ਤਾਂ ਕਬਰਸਤਾਨ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਬਣਕੇ ਕੁੰਭਾਰ ਦੇ ਆਵੇ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਭਸਮ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ।