ਮੇਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?(ਭਾਗ 2)
 **** ਆਉ ‘ਗੁਰਬਾਣੀ’ ਗੁਰਮੱਤ ਗਿਆਨ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਜਾਨਣਾ ਕਰੀਏ ਕਿ ਉਹ ਸਰਧਾ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ, ਰੱਬ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੈ, ਗਿਆਨ-ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਹੈ।
** ਹਰਿ ਜਨ ਕੇ ਵਡ ਭਾਗ ਵਡੇਰੇ ਜਿਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਰਧਾ ਹਰਿ ਪਿਆਸ॥ ਮ4. ਪੰਨਾ 10॥
** ਇਸ ਪੰਕਤੀ ਚੌਥੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਉਹ ਹਰੀ ਦੇ ਜਨ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ, ਰੱਬ ਜੀ ਦੇ ਰੱਬੀ-ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨ ਦੀ, ਲੈਣ ਦੀ, ਪਾਉਣ ਦੀ, … ਸਰਧਾ ਹੈ, ਲਗਨ ਹੈ, ਪਿਆਸ ਹੈ, ਖਿੱਚ ਹੈ, ਇੱਛਾ ਹੈ, ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
. . ਭਾਵ:- ਉਹ ਹਰੀ ਜਨ, ਮਨੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਭਾਵ ਚੰਗੇ ਕਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਰੱਬੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਂਣਾ ਕਰਨਾ ਕੀਤਾ। ਰੱਬੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਹੋ ਗਿਆ, ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਕਿ ਰੱਬੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਅਨੁਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਜਿਉਂਣਾ ਕਰਨਾ ਹੀ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਹੈ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਜਿਉਂਣ ਦੀ ਪਿਆਸ ਲਗਨ ਉਹਨਾਂ ਹਰੀ-ਜਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹਮੇਂਸ਼ਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
. . ਚੀਤਿ ਆਵੈ ਤਾਂ ਸਰਧਾ ਪੂਰੀ॥ ਮ5॥ ਪੰ 1141॥
. . ਅਗਰ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੀ ਯਾਦ ਮਨ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਰਹੇ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਸਰਧਾ/ ਇੱਛਾ/ਲਾਲਸਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
. . ਭਾਵ:- ਹਰ ਵਕਤ ਰੱਬੀ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਮਨ ਵਿੱਚ ਚੇਤੇ ਰੱਖਣਾ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਚਿਆਰਤਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਚਿਆਰਤਾ ਆਉਂਣ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਕੰਮਕਾਰ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰੀ ਪੂਰਨ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
** ਸਤਿਗੁਰੁ ਹੋਇ ਦਇਆਲੁ ਤ ਸਰਧਾ ਪੂਰੀਐ॥ ਮ3॥ ਪੰ 104॥
. . ਸਤਿਗੁਰੂ, ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੇ ਮਿਹਰਵਾਨ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਇਛਿਆਵਾਂ ਦੀ, ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ, ਪੂਰਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
. . ਭਾਵ:- ਸਤਿਗੁਰੂ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਜੀ ਦੇ ਮਿਹਰਵਾਨ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਦਇਆਲ ਹੋਣ ਨਾਲ, ( ( ((ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ, ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਤਾਂ ਹਰ ਵਕਤ, ਅੱਠੋ-ਪਹਿਰ ਹੀ ਮਿਹਰਵਾਨ ਹਨ, ਦਇਆਲ ਹਨ।
. . ਕਿਵੇਂ ਅਗਰ ਕੋਈ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬੀ-ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਪਨਾਕੇ, ਇਹਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਜਿਉਂਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸੁੱਤੇ-ਸਿੱਧ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਚਿਆਰਤਾ ਦਾ ਆ ਜਾਣਾ ਸੁਭਾਵਿੱਕ ਹੈ।
. . ਜਦ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਗ-ਸੰਗ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਆਪਾ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋੜਾਂ ਸੰਜਮ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਰੀਆਂ ਮਨ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਵੀ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਸਮਰੱਥ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।))))
** ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਪੁਰਖ ਬਿਧਾਤੇ ਸਰਧਾ ਮਨ ਕੀ ਪੂਰੇ॥ ਮ5॥ ਪੰ 205॥
. . ਘਟਾਂ ਘਟਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੱਖਣਵਾਲੇ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਜੀ ਨੇ ਐਸਾ ਵਿਧੀ ਵਿਧਾਨ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਇਛਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਹੋਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
. . ਭਾਵ:- ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਜੀ ਦੇ ਰੱਬੀ-ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਨਾ ਹੀ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਜੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਦੇ ਪਾਤਰ ਬਨਣਾ ਹੈ।
. . ਗਿਆਨਵਾਨ ਬਨਣਾ ਹੈ।
. . ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਣਾ ਹੈ।
. . ਗਿਆਨਵਾਨ ਬਣਕੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਰਧਾ, ਅੰਨ੍ਹੀ ਸਰਧਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ।
. . ਉਸਨੂੰ ਆਪੇ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
. . ਕਿ ਮੈਂ ਕੌਣ ਹਾਂ?
. . ਮੇਰੇ ਫ਼ਰਜ ਕੀ ਹਨ?
. . ਮੇਰੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕੀ ਹਨ?
**** ‘ਸਰਧਾ’ ਅਗਰ ‘ਗੁਰਮੱਤ’ ਗਿਆਨ-ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਿਆਨਵਾਨ ਹੋ ਕੇ ਬਣਾਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਿੱਖ-ਗੁਰਸਿੱਖ ਇਸ ਸਰਧਾ-ਭਾਵ ਦਾ ਲਾਹਾ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
. . ਇਹ ਗਿਆਨ ਤਹਿਤ ਬਣੀ ‘ਸਰਧਾ-ਭਾਵ’ ਚੰਗੀ ਸਤ-ਸੰਗਤ ਵੱਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਦੀ ਹੈ।
. . ਸਤ-ਸੰਗਤ ਵਿਚੋਂ ਗਿਆਨਵਾਨ ਲਾਹਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
. . ਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੇ।
*** ਅਗਿਆਨਤਾ-ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਵਿਚੋਂ ਬਣੀ ‘ਸਰਧਾ’ ਅੰਨ੍ਹੀ-ਸਰਧਾ ਕਹਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ।
. . ਅੰਨ੍ਹੀ-ਸਰਧਾ, ਸਿੱਖ-ਗੁਰਸਿੱਖ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
. . ਭਰਮ-ਭੁਲੇਖਿਆਂ ਵੱਲ ਨੂੰ ਧੱਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
***** ਮਿਲਿ ਸੰਗਤਿ ਸਰਧਾ ਊਪਜੈ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚਾਖੁ॥ ਮ 4॥ ਪੰ 997॥
***** ਅੱਜ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ/ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਜੋ ਹਾਲਾਤ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਾਹਮਣੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਜਿਆਦਾਤਰ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਹਨ।
. . ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਟਕਸਾਲੀਆਂ, ਸੰਪਰਦਾਈਆਂ, ਵਿਹਲੜ ਪਾਖੰਡੀ ਬਾਬਿਆਂ, ਨਿਰਮਲੇ ਸਾਧਾਂ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ/ਬਿਪਰ/ਪਾਂਡੇ ਵਾਲੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਫੱਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
. . ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਰਕੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਾਤਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ, ਸਗੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਰਧਾਵਾਨ ਬਣਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
. . ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਲੋਕ, ਲਾਈ-ਲੱਗ, ਵਹਿਮੀ, ਭਰਮੀ, ਪਾਖੰਡੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
. . ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਬਹੁਤ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ‘ਗੁਰਬਾਣੀ’ ਦੇ ਉੱਚੇ- ਸੁੱਚੇ ‘ਗੁਰਮੱਤ’ ਗਿਆਨ-ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।
. . ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਪਰਮੁੱਖ ਧਾਰਮਿੱਕ ਸਥਾਨਾਂ/ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ/ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰਧਾਵਾਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਭੀੜਾਂ ਬਹੁਤਾਤ ਵਿੱਚ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
. . ਲੋਕ ਚਾਰ-ਚਾਰ, ਪੰਜ-ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜਕੇ,
. . ਆਪਣੀ ਲਿਆਂਦੀ ਭੇਟਾ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੁ ਦੇ ਅੱਗੇ/ਪਿਛੇ ਰੱਖਕੇ, ਅਗਰ 100 ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਤਾਂ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਪਤਾਸ਼ਾ/ਬਤਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੰਤਰੀ ਰੰਗ ਦਾ ਕਪੜਾ ਲੈਕੇ ਆਪਣੀ ਸਰਧਾ ਨੂੰ ਪੱਠੇ ਪਾਉਂਦੇ ਆਮ ਹੀ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
. . ਅਸੀਂ ਕੀ ਲੈਣ ਗਏ ਸੀ?
. . ਅਤੇ ਲੈਕੇ ਕੀ ਆਏ?
. . ਸਾਨੂੰ ਕੁੱਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ।
. . ਪਰ ਸਾਡੀ ‘ਸਰਧਾ’ ਨੂੰ ਜਰੂਰ ਪੱਠੇ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ।
. . ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਰੱਸਤੇ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਵੀ ਕਰਦੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਕਿ ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਦੀ ਇਹ ਸਰਧਾ ਸੀ, ਕਿ ਪੋਤਾ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਮੈਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਸੁੱਖ ਲਾਹ ਕੇ ਆਉਂਣੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਸਰਧਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ।
. . ਇਹ ਸਰਧਾ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵਾਲੀ ਸਰਧਾ ਹੈ। (ਪਾਠਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਵੀਰ-ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਆਪੋ-ਆਪਣਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।)
ਇੰਜ ਦਰਸਨ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ।
ਸਿੱਡਨੀ (ਅਸਟਰੇਲੀਆ)                                            (ਚਲਦਾ )