ਏ ਅਖਰ ਖਿਰਿ ਜਾਹਿਗੇ ਓਇ ਅਖਰ ਇਨ ਮਹਿ ਨਾਹਿ
              (ਭਾਗ 8)              
                  ਤਤਾ ਅਤਰ ਤਰਿਓ ਨਹ ਜਾਈ ॥
                  ਤਨ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਮਹਿ ਰਹਿਓ ਸਮਾਈ ॥
                  ਜਉ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਤਨ ਮਾਹਿ ਸਮਾਵਾ ॥
                  ਤਉ ਤਤਹਿ ਤਤ ਮਿਲਿਆ ਸਚੁ ਪਾਵਾ ॥22॥
  ਇਸ ਭਵਜਲ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਤਰਨਾ, ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ, ਖਾਸਕਰ ਜਦੋਂ ਬੰਦੇ ਦੇ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਰਸਾਂ ਵਿਚ ਖਚਤ ਹੋਣ, ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹੋਣ।ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰੇ ਤਨ ਵਿਚ ਹੀ, ਅੰਦਰ ਹੀ ਸਿਮਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰਕ ਰਸ, ਮੋਹ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ, ਤਾਂ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਾਇਮ ਰਹਣ ਵਾਲਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਲੱਭ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਜੋਤ, ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਜੋਤ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦੋਵੇਂ ਇਕ-ਮਿਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਬੰਦਾ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।                     
                  ਥਥਾ ਅਥਾਹ ਥਾਹ ਨਹੀ ਪਾਵਾ ॥
                  ਓਹੁ ਅਥਾਹ ਇਹੁ ਥਿਰੁ ਨ ਰਹਾਵਾ ॥
                  ਥੋੜੈ ਥਲਿ ਥਾਨਕ ਆਰੰਭੈ ॥
                  ਬਿਨੁ ਹੀ ਥਾਭਹ ਮੰਦਿਰੁ ਥੰਭੈ ॥23॥
  ਬੰਦੇ ਦਾ ਮਨ ਅਥਾਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਥਾਹ ਪਾਉਣ ਜੋਗਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉੰਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਥਾਹ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਗਿਆਨ ਲਏ ਬਗੈਰ, ਕਰਤਾਰ ਬਾਰੇ ਜਾਨਣ ਦੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਨ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਥਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਕਈ ਬਸਤੀਆਂ ਬਨਾਉਣ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਕੰਮ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਸਕੀਮਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਇਵੇਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਥੰਮਾਂ ਤੋਂ ਬਗੈਰ, ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਹੀ ਮਕਾਨ ਬਣਾਉਣਾ, ਇਸ ਵਲੋਂ ਵਿਢੀਆਂ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਕੋਲ ਸਮਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। 
                  ਦਦਾ ਦੇਖਿ ਜੁ ਬਿਨਸਨਹਾਰਾ ॥
                  ਜਸ ਆਦੇਖਿ ਤਸ ਰਾਖਿ ਬਿਚਾਰਾ ॥
                  ਦਸਵੈ ਦੁਆਰਿ ਕੁੰਚੀ ਜਬ ਦੀਜੈ ॥
                  ਤਉ ਦਇਆਲ ਕੋ ਦਰਸਨੁ ਕੀਜੈ ॥24॥
  ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਦਿਸਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਬਿਨਸਨਹਾਰ ਹੈ, ਮਨ ਅਤੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਉਸ ਵਿਚ ਹੀ ਰੁੱਝੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।ਹੇ ਭਾਈ ਤੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਸੁਰਤ ਜੋੜ ਜੋ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਹੈ, ਦਿਸਦਾ ਨਹੀਂ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਾਇਮ ਰਹਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਉਸ ਨਾਲ ਸੁਰਤ ਤਾਂ ਹੀ ਜੁੜਦੀ ਹੈ, ਜੇ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਦਸਵੇਂ ਦੁਆਰ, ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਜਿੰਦਰੇ ਨੂੰ, ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਵਾਲੀ ਚਾਬੀ ਲਾਵੇ, ਜੇ ਬੰਦਾ ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਤੋਂ ਸਿਖਿਆ ਲੈ ਕੇ, ਉਸ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸੁਰਤ ਜੋੜੇ। ਫਿਰ ਹੀ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਮਨ ਟਿਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਰੱਬ ਬਾਰੇ ਸੋਝੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।   
              ਅਮਰ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਦੀ           (ਚਲਦਾ)