ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਕਿਵੇਂ ਗਿਆ ?        (ਭਾਗ 2)     
30 ਜੂਨ,1839 ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚਾਰ ਰਾਣੀਆਂ,ਰਾਣੀ ਕਟੋਚਨ, ਹਰੀ ਦੇਵੀ, ਰਾਜ ਕੌਰ ਅਤੇ ਈਸ਼ਰ ਕੌਰ ਅਤੇ ਸੱਤ ਗੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਤੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਰਾਣੀ ਕਟੋਚਨ ਅਤੇ ਹਰੀ ਦੇਵੀ ਹਿੰਦੂ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜ ਕੌਰ ਅਤੇ ਈਸ਼ਰ ਕੌਰ ਦੋਵੇਂ ਸਿੱਖ ਸਨ।
  eyQy qW sB qoN pihlw svwl ieh au~Tdw hY ik kI mhwrwjw rxjIq isMG dw rwj Kwlsw rwj sI ?
 is`K BwvyN PokI B`l bnwaux leI khI jwx ik mhwrwjw rxjIq isMG dw rwj Kwlsw rwj sI, pr ieh iqMn sqrW ieh swbq krdIAW hn ik mhwrwjw rxjIq isMG dw rwj Kwlsw isDWqW Anuswr nhIN sI blik aus ivc lwgU isDWq ihMdU m`q Anuswr sn[
  jy koeI ies isDWq nUM Kwlsw isDWq swbq kr skdw hovy qW kr dyvy[
 vYsy aus vyly dy rwj dy id`qy hoey bhuq swry rIqI-irvwj Aijhy hn jo Kwlsy leI isr-drd bxy hoey hn, ijvyN nwnk jI dI "Drm-swl" nUM gurdvwrw bxw ky aus au~qy sonw lgwauxw[ Aqy hor bhuq swry ivKwvy dy kMm krnw, vrnw Drm-swl ivc koeI vI kMm ivKwvy dw nhIN huMdw sI[ svyr vyly dIAW "Sbd kIrqn" dIAW pRBwq PyriAW nUM jlUs ivc bdl ky AwpxI qwkq dw ivKwvw krnw, jdoN ik AMdroN is`K iblkul KoKly, qwkq-vhIn hn, Aqy AwpsI Pu`t dw iSkwr ho ky, bhu-igxqI dy chyqy bxn dy c`kr ivc hr swl hzwrW is`K nOjvwn mrvwauNdy hn[  
 bRwhmxI isDWq dw Skwr hoey, burI qrW jwqW-pwqW ivc vMfy hoey hn[
  gurU nwnk jI dy isDWq,
 nIcw AMdir nIc jwiq nIcI hU Aiq nIcu ]
 nwnku iqn kY sMig swiQ vifAw isau ikAw rIs ]
 ijQY nIc smwlIAin iqQY ndir qyrI bKsIs ]4]3]
 nUM r`d kr ky ienHW rwijAW dIAW sMqwnW nUM A`j vI pUjdy hn, aunHW h`QoN lu`t huMdy hn[
 jy gurU nwnk jI dy isDWq qy c`ly huMdy qW A`j is`KW dI eynI qwkq huMdI ik ieh Bwrq ivc ie`zq nwl vsdy Aqy iksy dI ih`mq vI nw huMdI ik auh ienHW dI vwA v`l vI q`kdw[
 Ajy vI vylw hY ik sMBlo nhIN qW qusIN kihMdy rhogy,
  "ipdrm sulqwn bUd"
   (swfy v`fy, bwdSwh huMdy sI)  Aqy
  iC`qr KWdy rhogy[
                                  (ਚਲਦਾ)