ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸਰਲ ਵਿਆਖਿਆ ਭਾਗ (33)  
     ਅਸੰਖ ਨਾਵ ਅਸੰਖ ਥਾਵ ॥
     ਅਗੰਮ ਅਗੰਮ ਅਸੰਖ ਲੋਅ ॥
     ਅਸੰਖ ਕਹਹਿ ਸਿਰਿ ਭਾਰੁ ਹੋਇ ॥
       ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਅਨੇਕ ਜੀਵਾਂ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੇਅੰਤ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਅਸੰਖਾਂ ਹੀ ਨਾਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸੰਖਾਂ ਹੀ ਟਿਕਾਣੇ ਹਨ।
ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਅਸੰਖਾਂ ਹੀ ਭਵਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । ਪਰ ਜੇ ਮਨੁੱਖ, ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਲੇਖਾ ਕਰਨ ਲਈ , ਲਫਜ਼ ਅਸੰਖ ਵੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਭਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਭੁੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸੰਖ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਕਾਫੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। 
    ਅਖਰੀ ਨਾਮੁ ਅਖਰੀ ਸਾਲਾਹ ॥
    ਅਖਰੀ ਗਿਆਨੁ ਗੀਤ ਗੁਣ ਗਾਹ ॥
     ਅਖਰੀ ਲਿਖਣੁ ਬੋਲਣੁ ਬਾਣਿ ॥
     ਅਖਰਾ ਸਿਰਿ ਸੰਜੋਗੁ ਵਖਾਣਿ ॥
     ਜਿਨਿ ਏਹਿ ਲਿਖੇ ਤਿਸੁ ਸਿਰਿ ਨਾਹਿ ॥
     ਜਿਵ ਫੁਰਮਾਏ ਤਿਵ ਤਿਵ ਪਾਹਿ ॥
       ਭਾਵੇਂ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਲੇਖਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਫਜ਼ "ਅਸੰਖ" ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਰਿਹਾ , ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਬਦ, ਕਾਫੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦਾ ਨਾਮ, ਅੱਖਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਸਿਫਤ-ਸਾਲਾਹ ਵੀ ਅੱਖਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦਾ ਗਿਆਨ ਵੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਵਾਕਫ ਹੋ ਸਕੀਦਾ ਹੈ।
  ਬੋਲੀ ਦਾ ਲਿਖਣਾ ਤੇ ਬੋਲਣਾ ਵੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਬਦ ਅਸੰਖ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਂਞ ਜਿਸ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਨੇ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਸੰਜੋਗ ਦੇ ਇਹ ਅੱਖਰ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਕੋਈ ਲੇਖ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਭਾਵ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ, ਉਸ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦਾ ਲੇਖਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ । ਜਿਸ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਹੁਕਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਆਪਣੇ ਸੰਜੋਗ ਭੋਗਦੇ ਹਨ।   
     ਜੇਤਾ ਕੀਤਾ ਤੇਤਾ ਨਾਉ ॥
     ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਨਾਹੀ ਕੋ ਥਾਉ ॥
       ਇਹ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ, ਜੋ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਸਰੂਪ ਹੈ, (ਇਹੁ ਵਿਸੁ ਸੰਸਾਰੁ ਤੁਮ ਵੇਖਦੇ ਇਹੁ ਹਰਿ ਕਾ ਰੂਪ ਹੈ  ਹਰਿ ਰੂਪ ਨਦਰੀ ਆਇਆ) ਕੋਈ ਥਾਂ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੇ ਸਰੂਪ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਥਾਂ ਜਾਂ ਪਦਾਰਥ ਵੇਖੀਏ, ਉਹੀ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦਾ ਸਰੂਪ ਦਿਸਦਾ
ਹੈ, ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਜ਼ੱਰਾ ਜ਼ੱਰਾ, ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦਾ ਸਰੂਪ ਹੈ।      
     ਕੁਦਰਤਿ ਕਵਣ ਕਹਾ ਵੀਚਾਰੁ ॥
     ਵਾਰਿਆ ਨ ਜਾਵਾ ਏਕ ਵਾਰ ॥
     ਜੋ ਤੁਧੁ ਭਾਵੈ ਸਾਈ ਭਲੀ ਕਾਰ ॥
     ਤੂ ਸਦਾ ਸਲਾਮਤਿ ਨਿਰੰਕਾਰ ॥19॥
       ਮੇਰੀ ਕੀ ਪਾਇਆਂ ਹੈ ਕਿ ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਸਕਾਂ ? ਹੇ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ, ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਉੱਤੋਂ, ਇਕ ਵਾਰ ਵੀ ਸਦਕੇ ਹੋਣ ਜੋਗਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਮੇਰੀ ਹਸਤੀ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਤੁੱਛ ਹੈ, ਹੇ ਨਿਰੰਕਾਰ, ਤੂੰ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਜੋ ਤੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਕੰਮ ਭਲਾ ਹੈ, ਤੇਰੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਚੱਲਣਾ ਹੀ , ਅਸਾਂ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਭਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।19।  
     ਅਮਰ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਦੀ    (ਚਲਦਾ)