ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸਰਲ ਵਿਆਖਿਆ ਭਾਗ (39)
     ਬਹੁਤਾ ਕਰਮੁ ਲਿਖਿਆ ਨਾ ਜਾਇ ॥
     ਵਡਾ ਦਾਤਾ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥
       ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ, ਬਹੁਤ ਕਰਮ, ਬਹੁਤੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਦਾਤਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਹੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਰਤਾ ਵੀ ਲਾਲਚ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਦੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਏਡੀ ਵੱਡੀ ਹੈ ਕਿ ਲਿਖਣ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ। 
     ਕੇਤੇ ਮੰਗਹਿ ਜੋਧ ਅਪਾਰ ॥
     ਕੇਤਿਆ ਗਣਤ ਨਹੀ ਵੀਚਾਰੁ ॥
     ਕੇਤੇ ਖਪਿ ਤੁਟਹਿ ਵੇਕਾਰ ॥
       ਬੇਅੰਤ ਸੂਰਮੇ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਅਜਿਹੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਮੰਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰ ਜੀਵ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਦਾਤਾਂ ਵਰਤ ਕੇ, ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਖਪ ਖਪ ਕੇ ਨਾਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 
     ਕੇਤੇ ਲੈ ਲੈ ਮੁਕਰੁ ਪਾਹਿ ॥
     ਕੇਤੇ ਮੂਰਖ ਖਾਹੀ ਖਾਹਿ ॥
       ਬੇਅੰਤ ਹੋਰ ਜੀਵ, ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੇ ਦਰ ਤੋਂ ਪਦਾਰਥ ਪਰਾਪਤ ਕਰ ਕੇ, ਮੁਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਦੇ ਵੀ ਇਹ ਮਹਸੂਸ ਕਰਦੇ ਕਿ, ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਬਹੁਤ ਦਿਆਲੂ ਹੈ, ਇਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਖਦੇ ਕਿ, "ਸਭ ਪਦਾਰਥ, ਪ੍ਰਭੂ, ਬਿਨਾ ਮੰਗਿਆਂ, ਆਪ ਹੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।  ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਹੋਰ ਮੂਰਖ, ਪਦਾਰਥ ਲੈ ਕੇ ਖਾਈ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਦਾਤਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਯਾਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।      
     ਕੇਤਿਆ ਦੂਖ ਭੂਖ ਸਦ ਮਾਰ ॥
     ਏਹਿ ਭਿ ਦਾਤਿ ਤੇਰੀ ਦਾਤਾਰ ॥
       ਅਨੇਕਾਂ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਸਦਾ, ਮਾਰ ਕਲੇਸ਼ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਹੀ ਹਿਸੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਹੇ ਦੇਣਹਾਰ ਪਰਮਾਤਮਾ, ਇਹ ਵੀ ਤੇਰੀ ਰਹਮਤ ਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੁੱਖਾਂ ਕਲੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਤੇਰੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤੁਰਨ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। 
     ਬੰਦਿ ਖਲਾਸੀ ਭਾਣੈ ਹੋਇ ॥
     ਹੋਰੁ ਆਖਿ ਨ ਸਕੈ ਕੋਇ ॥
       ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਰੂਪੀ ਬੰਧਨ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ, ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤੁਰਿਆਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰੇ ਦਾ ਸਾਧਨ, ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਚੱਲਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਦੱਸ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਮਨੁੱਖ, ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾM ਕਿ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤੁਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ, ਮਾਇਆ-ਮੋਹ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰੇ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਢੰਗ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। 
     ਜੇ ਕੋ ਖਾਇਕੁ ਆਖਣਿ ਪਾਇ ॥
     ਓਹੁ ਜਾਣੈ ਜੇਤੀਆ ਮੁਹਿ ਖਾਇ ॥
       ਜੇ ਕੋਈ ਮੂਰਖ, ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰੇ ਦਾ, ਹੋਰ ਕੋਈ ਢੰਗ ਦੱਸਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੇ, ਤਾਂ ਉਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਕਿਤਨੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਉਹ, ਇਸ ਮੂਰਖਤਾ ਬਦਲੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਮਾਇਆ ਦੀ ਜਕੜ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦਾ ਇਕੋ ਹੀ ਢੰਗ ਹੈ ਕਿ
ਮਨੁੱਖ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਚੱਲੇ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਮੂਰਖ, ਇਸ ਲਈ ਹੋਰ ਕੋਈ ਢੰਗ ਭਾਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਜਕੜ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਹੋਰ ਵਧੀਕ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।   
     ਆਪੇ ਜਾਣੈ ਆਪੇ ਦੇਇ ॥
     ਆਖਹਿ ਸਿ ਭਿ ਕੇਈ ਕੇਇ ॥
       ਸਾਰੇ ਹੀ, ਨਾ-ਸ਼ੁਕਰੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਅਨੇਕਾਂ ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਕਾਲ-ਪੁਰਖ ਆਪ ਹੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਆਪ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।  
     ਜਿਸ ਨੋ ਬਖਸੇ ਸਿਫਤਿ ਸਾਲਾਹ ॥
     ਨਾਨਕ ਪਾਤਿਸਾਹੀ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ॥25॥
       ਹੇ ਨਾਨਕ, ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਆਪਣੀ ਸਿਫਤ-ਸਾਲਾਹ ਬਖਸ਼ਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਪਾਤਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਪ।ਤਸ਼ਾਹ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਫਤ-ਸਾਲਾਹ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਦਾਤ ਹੈ।25।
             ਅਮਰ ਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੰਦੀ        (ਚਲਦਾ)